میزان مصرف قهوه و تأثیر آن بر سلامتی: مفید یا مضر؟
بیایید روراست باشیم! بسیاری از افراد روز خود را بدون قهوه آغاز نمی کنند. برخی صبح خود را با یک فنجان اسپرسو شروع می‌کنند و برخی دیگر در میان کار یا مطالعه از یک لیوان کاپوچینو لذت می برند. اما سوال اینجاست، آیا قهوه برای بدن مفید است یا صرفاً یک عادت روزانه محسوب می‌شود؟ اگر شما نیز مایل هستید بدانید که میزان مجاز مصرف قهوه چقدر است و چگونه می تواند بر سلامت شما تأثیر بگذارد، در جای درستی قرار دارید.
چقدر قهوه بنوشیم که ضرر نداشته باشد؟
حال که علاقه‌مند به قهوه هستید، باید بدانید که مصرف آن نیز دارای حد و اندازه ای است. طبق تحقیقات، حداکثر میزان مجاز مصرف کافئین برای یک فرد بالغ سالم، روزانه 400 میلی گرم است، یعنی تقریباً چهار فنجان قهوه معمولی، اما این مقدار برای همه یکسان نیست.
زنان باردار: نباید بیش از 200 میلی گرم در روز مصرف کنند. تحقیقات نشان داده است که مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث اختلال در رشد جنین شود، به ویژه در سه ماهه نخست بارداری که اندام های اصلی جنین در حال شکل‌گیری هستند.
نوجوانان: بهتر است روزانه بیش از 100 میلی گرم کافئین مصرف نکنند. کافئین می‌تواند بر سیستم عصبی نوجوانان تأثیر گذاشته و باعث مشکلاتی نظیر بی‌خوابی، اضطراب و تحریک پذیری شود.
افرادی که مشکلات قلبی دارند: باید احتیاط کرده و با پزشک خود مشورت کنند. کافئین می‌تواند فشار خون و ضربان قلب را افزایش دهد و برای افرادی که دارای مشکلات قلبی هستند، این موضوع ممکن است خطرناک باشد.
اگر از حد مجاز بیشتر مصرف کنید، چه اتفاقی می‌افتد؟
افزایش استرس و اضطراب: مصرف بیش از حد کافئین می تواند سیستم عصبی را تحریک کرده و تولید هورمون کورتیزول را افزایش دهد. این هورمون مسئول واکنش استرسی بدن به محیط است و می‌تواند منجر به احساس اضطراب و ناآرامی شود.
افزایش ضربان قلب: کافئین می‌تواند باعث بالا رفتن ضربان قلب شود که این موضوع برای برخی از افراد، به ویژه کسانی که مشکلات قلبی دارند، می‌تواند خطرناک باشد.
بی‌خوابی: مصرف قهوه در ساعات پایانی روز می‌تواند تاثیر منفی بر کیفیت خواب داشته باشد و منجر به بی‌خوابی و بیداری شبانه شود.
مشکلات گوارشی: قهوه می‌تواند ترشح اسید معده را افزایش دهد که ممکن است موجب رفلاکس معده یا التهاب در دستگاه گوارش شود.
افزایش احتمال کم آبی بدن: کافئین خاصیت دیورتیک دارد، یعنی می‌تواند موجب دفع بیشتر آب از بدن شود و در نتیجه خطر کم آبی بدن را افزایش دهد.
بنابراین، همانند هر ماده غذایی دیگر، رعایت تعادل در مصرف قهوه نیز اهمیت زیادی دارد.
فواید قهوه: چرا باید قهوه بخوریم؟
حالا که درباره مقدار مجاز مصرف قهوه صحبت کردیم، نوبت به قسمت هیجان انگیز آن می‌رسد! قهوه دارای فواید بسیاری است که ممکن است از آن‌ها بی‌خبر باشید.
۱. افزایش انرژی و تمرکز
اگر صبح ها احساس می‌کنید بدون قهوه قادر به کار کردن نیستید، این به دلیل تأثیر کافئین بر سیستم عصبی است. کافئین با تحریک مغز، سطح هوشیاری را افزایش داده و تمرکز را بهبود می‌بخشد.
۲. تقویت حافظه و عملکرد مغز
مطالعات نشان داده اند که قهوه می تواند حافظه و تمرکز را تقویت کند. همچنین، مصرف منظم قهوه ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: میشه با قدرت ذهن مسیر موفقیت را تغییر داد؟
۳. چربی سوزی و افزایش متابولیسم
کافئین باعث افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود و می‌تواند در رژیم های کاهش وزن به شما کمک کند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قهوه می تواند در کاهش وزن موثر باشد و به کاهش چربی‌های اضافی بدن کمک کند.
۴. کاهش ریسک بیماری های قلبی و دیابت
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف متعادل قهوه می‌تواند خطر ابتلا به سکته مغزی، بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ را کاهش دهد. قهوه حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که می‌تواند برای محافظت از قلب مفید باشد.
۵. پیشگیری از برخی انواع سرطان ها
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قهوه ممکن است خطر ابتلا به برخی انواع سرطان‌ها مانند سرطان کبد و روده بزرگ را کاهش دهد. البته برای اثبات قطعی این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.
مضرات قهوه: کی باید مواظب باشیم؟
البته، هر چیزی که فایده دارد، ضرر هم دارد، مخصوصا اگر در مصرف آن زیاده روی کنیم. برخی از مشکلاتی که قهوه می‌تواند ایجاد کند عبارتند از:
۱. افزایش استرس و اضطراب
مصرف زیاد کافئین باعث افزایش هورمون کورتیزول می‌شود و استرس را بالا می‌برد. این موضوع به خصوص برای افرادی که از اضطراب یا اختلالات استرس مزمن رنج می‌برند، مشکل ساز می شود.
۲. اختلال در خواب
اگر دیر وقت قهوه بنوشید، احتمالاً شب تا دیر وقت بیدار می‌مانید و این روی کیفیت خوابتان تأثیر می‌گذارد. کافئین ممکن است باعث تأخیر در خواب و کاهش عمق خواب شود که در طولانی مدت می‌تواند مشکلاتی برای سلامت خواب به وجود آورد.
بیشتر بخوانید: نقش خواب مناسب در سلامت جسمی و روانی
۳. افزایش ضربان قلب و فشار خون
افرادی که مشکل قلبی دارند، باید بسیار مراقب باشند. مصرف زیاد قهوه ممکن است باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون شود که در افراد با بیماری های قلبی می‌تواند خطرناک باشد.
۴. مشکلات گوارشی و رفلاکس معده
قهوه می‌تواند ترشح اسید معده را افزایش داده و باعث رفلاکس معده شود. این موضوع می تواند منجر به مشکلاتی مانند سوزش سر دل یا درد معده گردد.
اسپرسو
اسپرسو یکی از محبوب ترین و اصلی ترین انواع قهوه است. این نوشیدنی با عبور دادن آب تحت فشار زیاد از میان پودر قهوه ریز آسیاب شده تهیه می‌شود و به همین دلیل طعمی غلیظ و تلخ پیدا می‌کند. اسپرسو مقدار زیادی کافئین دارد، بنابراین برای کسانی که به دنبال انرژی فوری و افزایش تمرکز هستند، گزینه بسیار خوبی به شمار می‌آید. اسپرسو معمولا پایه بسیاری از نوشیدنی های دیگر مانند لاته و کاپوچینو است.
ویژگی ها
- طعم بسیار قوی و تلخ
- میزان کافئین بالا
- معمولاً به صورت تک یا دو شات سرو می‌شود
- حجم کم (تقریباً ۳۰ میلی‌لیتر)
قهوه ترک
قهوه ترک یکی از قدیمی ترین و سنتی ترین روش‌های تهیه قهوه است که به ویژه در کشورهای خاورمیانه و ترکیه طرفداران زیادی دارد. این قهوه به طور خاص با استفاده از قهوه آسیاب شده خیلی ریز و جوشاندن آن در ظرف مسی به نام “جزوه” تهیه می‌شود. طعم قهوه ترک هم غلیظ و تلخ است و معمولا بدون شیر یا شکر نوشیده می‌شود. البته گاهی همراه با شیرینی‌های محلی مثل لوکوم یا شکر سرو می‌شود.
ویژگی‌ها
- طعم غلیظ و خاص
- روش سنتی و اصیل برای تهیه قهوه
- معمولاً به صورت فنجانی و با لذت بیشتر همراه با شیرینی‌ها مصرف می‌شود
- به دلیل روش خاص تهیه، ممکن است رسوبات ریز قهوه در ته فنجان باقی بماند
این دو نوع قهوه از نظر طعم و روش تهیه تفاوت‌های زیادی دارند. اگر به دنبال تجربه‌ای قوی و سریع هستید، اسپرسو گزینه بهتری خواهد بود. اما اگر علاقه به طعم خاص و سنتی دارید، قهوه ترک انتخاب مناسبی است.
قهوه فرانسه
قهوه فرانسه، که به نام “قهوه فیلتر” هم شناخته میشه، یکی از سبک ترین انواع قهوه است و طعمی ملایم‌تر نسبت به اسپرسو داره. این قهوه به وسیله یه فیلتر مخصوص که آب داغ رو از میان پودر قهوه عبور میده، آماده میشه. قهوه فرانسه به خاطر روش تهیه‌اش، کافئین کمتری نسبت به اسپرسو داره و برای کسانی که دنبال یک نوشیدنی سبک و دلپذیر هستن، گزینه خیلی خوبی به حساب میاد. این نوشیدنی معمولا در فنجان های بزرگ تر سرو میشه و میشه اون رو با انواع شیرینی یا دسرهای سبک نوشید.
ویژگی‌ها
طعم ملایم‌تر و سبک تر کافئین کمتر نسبت به اسپرسو به طور معمول برای نوشیدن در طول روز مناسب است در فنجان‌های بزرگ‌تر و همراه با میان وعده‌ها سرو میشه
لاته و کاپوچینو
لاته و کاپوچینو دو نوشیدنی پرطرفدار و مشابه هم هستن که پایه هر دو اسپرسو است، اما ترکیب و نسبت مواد در هرکدوم متفاوت است.
لاته: لاته بیشتر از شیر بخار داده شده به همراه یک شات اسپرسو درست میشه. نسبت شیر به اسپرسو در لاته بیشتره، بنابراین طعم ملایم‌تری داره. این نوشیدنی معمولا به صورت لایه ای و با طرح‌های هنری از فوم شیر روی سطح آن سرو میشه. برای افرادی که طعم قهوه ملایم‌تر و کرمی تر میخواهند، لاته انتخاب خیلی خوبی است.
کاپوچینو: در کاپوچینو، نسبت اسپرسو به شیر بخار داده شده به‌طور مساوی تقسیم میشه، بنابراین این نوشیدنی طعمی متعادل داره. علاوه بر شیر، کاپوچینو معمولا با فوم شیر غلیظ پوشیده میشه که به اون طعم کرمی و خوشمزه‌ای میده. همچنین معمولا روی کاپوچینو یه لایه پودر کاکائو یا دارچین می‌پاشن.
ویژگی‌ها
طعمی کرمی و لذیذ مناسب برای کسانی که به قهوه با طعم نرم‌تر علاقه دارن لاته، نسبت بیشتر شیر به اسپرسو، طعمی ملایم تر کاپوچینو، نسبت برابر اسپرسو و شیر، طعمی متعادل‌تر و فومی‌تر
بهترین زمان برای نوشیدن قهوه
حال که در مورد میزان مصرف قهوه صحبت کردیم و اثرات آن را بررسی نمودیم، سوال این است که بهترین زمان برای نوشیدن قهوه کی است؟
صبح بین ساعت 9 تا 11
این بازه زمانی بهترین زمان است که سطح کورتیزول بدن در بالاترین حد خود قرار دارد و قهوه تاثیر مطلوبی بر تمرکز و هوشیاری فرد می‌گذارد. در این ساعات، بدن در بهترین وضعیت برای جذب کافئین قرار دارد و اثر آن طولانی‌تر خواهد بود.
قبل از ورزش
نوشیدن قهوه پیش از فعالیت بدنی می‌تواند باعث افزایش انرژی و بهبود عملکرد ورزشی شود. کافئین می‌تواند سطح انرژی بدن را بالا برده و موجب افزایش استقامت و قدرت عضلانی گردد.
بلافاصله پس از بیدار شدن
توصیه نمی‌شود. چرا که در ساعات اولیه صبح، سطح کورتیزول بدن در بالاترین حد خود است و نوشیدن قهوه بلافاصله پس از بیدار شدن ممکن است منجر به عادت بدن به این فرآیند شده و تاثیرات آن کاهش یابد.
دیر وقت شب
قهوه تا حدود 6 ساعت در بدن باقی می ماند. بنابراین، نوشیدن قهوه در ساعات نزدیک به خواب می‌تواند موجب بی خوابی و اختلال در کیفیت خواب شود.
حرف آخر
اگر قهوه را به میزان مناسب مصرف نمایید، این نوشیدنی می‌تواند مفیدتر از آنچه که به نظر می‌آید باشد. اما در صورت زیاده روی در مصرف آن، ممکن است با مشکلاتی همچون استرس، بی‌خوابی و اختلالات گوارشی رو به رو شوید. بنابراین بهتر است میزان مصرف خود را کنترل کرده و متناسب با نیاز بدن خود اقدام نمایید. قهوه یک نوشیدنی با فواید فراوان است، اما کلید حفظ سلامتی، اعتدال در مصرف آن است.